دکتر حسین موسویان رئیس شورای مرکزی جبهه ملی ایران در گفت‌وگو با برنامه «به عبارت دیگر»:

هدف جبهه ملی ایران استقرار حاکمیت ملی توسط رأی سالم مردم در نظام «جمهوری» است.

نسل جدید روز به روز به آرمان‌های مصدق و جبهه ملی ایران اقبال بیشتری نشان می‌‎دهد.

نقش آزادی‌خواهان و جبهه ملی ایران این بوده که بدنبال آزادی بوده‌اند، این حاکمیت‌های دیکتاتورند که مقصر در نبود حاکمیت ملی هستند.

رئوس سخنان و نظرات «دکتر حسین موسویان» رئیس شورای مرکزی و رئیس هیأت رهبری جبهه ملی ایران در گفت‌وگو با برنامه چهره‌های «به عبارت دیگر» (عنایت فانی ) شبکه تلویزیونی بی بی سی»:

🔰 در سازمان‌های سیاسی اختلاف، اختلاف نظر و اختلاف سلیقه یک امر رایج است. آنچه که مهم است در سازمان نظم و انضباط و قواعد انضباطی وجود داشته باشد که کسی از آن قوانین انضباطی خارج نشود و سازمان قدرتمند باشد و بتواند جلوی بی‌انضباطی را بگیرد.

🔰 علت اصلی ادامه پیدا نکردن نهضت مقاومت ملی، اختناق، زورگویی حکومت، عدم تمکین به حقوق و حاکمیت ملت طبق قانون اساسی مشروطه بود. وقتی به قانون اساسی مشروطیت و آزادی‌های ملت وقعی نمی‌نهاد خوب یک سازمان سیاسی، نمی‌توانست رشد و فعالیت کند. گرفتاری که کا زا انقلاب مشروطیت تا زمان حاضر داریم.

🔰 فعالیت یک سازمان سیاسی یک بسترهایی لازم دارد، احتیاج دارد نشریات و تجمعات آزاد باشد، باید بتوانند محل تشکیلات و محل گردهمایی داشته باشند، بتوانند از مردم دعوت کنند برای اظهار نظر و ... وقتی شرایط دموکراتیک وجود نداشته باشد، سازمان سیاسی وزنش در جامعه معلوم نمی‌شود. نمی‌تواند آنطور که باید با مردم ارتباط برقرار کند.

🔰 اتفاقاً جبهه ملی دوم ایران دوره درخشان تاریخ احزاب و تاریخ جبهه ملی ایران بود. در آن دوره جبهه ملی توانست در سراسر کشور، شعبات مختلف و بیست هزار نر عضو داشته باشد. آن بیست هزارن نفر آمدند و برای کنگره سال 1341 نماینده انتخاب کنند و به کنگره بفرستند. در کنگره جبهه ملی از 170 نماینده تشکیل شد که از آخرین نخست وزیر پهلوی آقای شاپور بختیار تا نخستین نخست وزیر انقلاب آقای مهندس مهندس مهدی بازرگان، تا اولین رئیس جمهور آقای ابوالحسن بنی‌صدر در آن کنگره حضور داشتند.

🔰 عده‌ای از انتخابات کنگره جبه ملی دوم ناراضی بودند و نامه‌هایی به دکتر محمد مصدق نوشتند، نامه‌هایی بین دکتر مصدق و شورا رد و بدل شد و بالاخره اعضای شورا به دکتر مصدق گفتند، حال که شما حضرت‌عالی موافق شورای منتخب کنگره نیستید ما همه کنار میرویم و منتظر میمانیم که شما دستور بدهید که شورا چگونه تشکیل شود. جبهه ملی سوم پیش آمد و مدت زیادی بیشتر نتوانست دوام بیاورد. البته شرایط سیاسی هم تغییر کرده بود. آن شرایط سیاسی که در زمان کندی، برای ایران پیش آمده بود و فشاری که روی شاه گذاشته بودند که باید فضای سیاسی را باز کند، پایان یافته بود و بنابراین جبهه ملی سوم هم که بعد از استعفای شورا تشکیل شده بود، کاری از پیش نبرد.

🔰 البته آن تعطیل شدن جبهه ملی ایران در سال 1343 بسیار به زیان ملت ایران و دموکراسی‌خواهی و حاکمیت ملی ایران تمام شد. زیرا یک خلأ سیاسی در کشور به وجود آمد که این خلأ سیاسی بیشتر توسط نیروهای تندروی اسلام‌گرا پر شد. تا جایی‌که وقتی ما به انقلاب رسیدیم این نیروها دست‌بالا را داشتتند و به همین دلیل، ملیون و آزادی‌خواهان، مقداری عقب ماندند. آن تعطیلی 13 ساله خیلی به زیان ملت ایران تمام شد ولی با وجود این جبهه ملی ایران در بزنگاه انقلاب بسیار کوشا و درخشان توانست عمل کند. روزنامه پیام جبهه را با تیراژ زیاد توانست منتشر کند.

🔰 در ادامه رسیدیم به 25 خرداد و مرتد شدن به این خاطر که در حال پیشرفت بودیم و ملت به طرف جبهه ملی ایران روی کرده بودند. آن 25 حرداد 1360 بود که حقیقت سد راه پیشرفت جبهه ملی ایران شد. در 25 خرداد فراخوانی که از ملت ایران کردیم، به هیچ وجه تنها به خاطر لایحه قصاص نبود، بلکه به خاطر نبود آزادی‌ها و تعطیلی دانشگاه و اعترض به لوایح دولت بود که پنج لایحه بود؛ اعم از لایحه بازسازی نیروی انسانی، لایحه احزاب (که به موجب آن محددیت برای احزاب ایجاد می‌کرد)، لایحه بودجه و یکی از لوایح هم لایحه قصاص بود. که نظر ما این بود که این لایحه را باید مجلس تصویب کند، پس همه هم نمایندگان و سازمانهای سیاسی و هم حقوق‌دانان و ... ) می‌توانند اظهار نظر کنند.

🔰 ما اصولی اعتقادی داریم که برنامه جبهه ملی ایران نیز محسوب می‌شود که شامل استقرار حاکمیت ملی توسط رأی صحیح و سالم مردم ایران در نظام «جمهوری» است. حفظ تمامیت ارضی و استقلال کشور و ... همچنین جدایی دین از دولت به خاطر محترم ماندن دین. تجربه اختلاط دین و دولت، تجربه خوبی نبوده و نتیجه خوبی به بار نیاورده است. و ما الان دچار بحران‌های عدیده‌ای در کشور شده‌ایم با ترتیبات که در کشور در این چهل ساله وجود داشته.

🔰 ما صحیح‌ترین و عاقلانه‌ترین راه را این می‌دانیم که حاکمیت پیش قدم بشود برای برنامه‌های جبهه ملی ایران و اگر احساس می‌کند برنامه‌هایش موفق نبوده و کشور دچار بحران است، برای خارج شدن از بحران اقداماتی را شروع کند. ما در نشریه خود در امرداد امسال گفتیم که حاکمیت کشور را از بحران نجات بدهد و هم خودش از بحران نجات یابد، لازم است که سه گام بردارد. گام نخست این است که با ملت آشتی‌جویانه برخورد کند و از برخورد خشونت‌آمیز، خودداری کند، برا این‌که این آشتی‌جویی را ثابت کند، بیاید و زندانیان سیاسی را آزاد کند.

🔰 گام دوم گفتیم که آزادی‌های اساسی ملت ایران، آزادی احزاب، آزادی اجتماعات، آزادی بیان، آزادی مطبوعات و قلم اینها را رعایت کند. گام سوم این است که یک انتخاباتی برای برگزاری مجلسی شود جدا از نظارت استصوابی، مجلسی که تحت نظارت هیات قابل قبول برای تمام گروه‌های مردمی و احزاب ملی، این مجلس به این ترتیب انتخاب شود و بیاید و برای آینده ایران برنامه‌ریزی کند، پیش از اینکه از این بیشتر کشور دچار خسارات‌ها شود.

🔰 در مقابل پیشنهادهای جبهه ملی ایران نمیدانم که چقدر گوش شنوا وجود دارد، ولی گوش و کنار ما مقالاتی اظهار نظرهایی می‌بینیم، حتی در مجلس صداهایی می‌شنویم که به نظریات ما توجه میکنند.

🔰 استبداد در ایران نهادینه شده، به‌رغم انقلاب مشروطیت، ما با آزادی پایدار روبرو نبودیم؛ ما در انقلاب مشروطیت مقداری آزادی داریم، سپس با به توپ بستن مجلس شورای ملی و اغاز استبداد صغیر؛ سپس کودتای 1299 و بیست سال استبداد رضا شاهی را داریم. پس از شهریور بیست یک فضای نیمچه بازی داریم، در این فضای نیمه باز نَهضت ملی به رهبری دکتر محمد مصدق شکل میگرد. البته در دولت ملی دکتر محمد مصدق در دو سال چهار ماه واقعاً ملت ایران طعم آزادی، دموکراسی و حاکمیت ملی را چشیده، با کودتای 28 مرداد باز فضا بسته و به صورت استبدادی میشود، تا انقلاب 1357 که یک نسیم خیلی کوتاهی از آزادی را در گونه‌هایمان حس کردیم و باز فضا بسته شد. از انقلاب مشروطه تا به امروز ملت ایران دنبال به دست آوردن آزادی و حاکمیت ملی بودند و جز برهه‌هایی کوتاه بدان دسترسی پیدا نکرد.

🔰 نقش آزادی‌خواهان و جبهه ملی ایران این بوده که بدنبال آزادی بوده و هستند، این حاکمیت‌های دیکتاتور و حاکمیت‌هایی که حقوق ملت را در نظر نمی‌گرفتند از صدر مشروطیت تا به امروز، آنها هستند که مقصر در نبود دموکراسی، آزادی و حاکمیت ملی در کشور بودند.