ویکیلیکس- هدف سفر مهندس بازرگان به پاریس در مهر ۱۳۵۷ چه بود؟

تاریخ ایجاد در چهارشنبه, 30 مهر 1399 19:27

سایت انقلاب اسلامی در هجرت: بنابر سندهای منتشر شده توسط ویکیلیکس، هدف شاه از منصوب کردن شریف امامی به مقام نخست وزیری در تاریخ 5 شهریور 1357، ایجاد جبهه‌ای «مذهبی معتدل» مرکب از آیَةالله شریعتمداری و بخشی دیگر از روحانیت، نهضت آزادی و شخصیتهائی نظیر علی امینی با وعده اصلاح رژیم برای ایجاد شکاف در صفوف مردم که به جنبش همگانی روی آورده بودند و ناگزیر کردن آقای خمینی به تمکین و خواباندن امواج انقلاب بود. این تلاش را شاه از زمان نخست وزیری آموزگار آغاز کرده بود. بنابر سند مورخ 2 آبان 1357، مهندس بازرگان و نمایندگان آیةالله شریعتمداری با شریف امامی به توافق رسیده بودند. مواد توافق در سند آمده‌اند. در ازای رضا دادن شاه به این توافق، سلطنت و ساختار رژیم شاه حفظ می‌شد.

بنابر سند، هدف آقایان مهندس بازرگان و ناصر میناچی از سفر به پاریس، در تاریخ 29 مهر 1357، کسب موافقت آقای خمینی با آن توافق بوده است. در پی موفق نشدن در کسب موافقت آقای خمینی و در به دنبال صدور بیانیه آقای دکتر کریم سنجابی به تاریخ 14 آبان 1357، شکست شریف امامی در مأموریت خویش مسلم می‌گردد. پس از بازگشت آقایان مهندس بازرگان و میناچی از پاریس به تهران، آقای شریف امامی برکنار می‌شود و در 15 آبان 1357، ارتشبد غلامحسین ازهاری به مقام نخست وزیری منصوب می‌ شود. مواد مورد توافق می‌گویند ترکیب رهبری انقلاب تا کجا با اصول راهنمای بیست‌گانه انقلاب، ناسازگار بوده است. توضیح این‌که از سویی به خمینی طرح محرمانه رهبری صاحب اختیار مطلق ارائه می‌شود و از سوی دیگر، حکومت موقت را کسانی تشکیل می‌دهند که به اصلاح در بالا باور داشته و نه تحول از پایین. بدین‌ترتیب دولت در اختیار کسانی قرار می‌گیرد که هیچیک به أصول راهنمای انقلاب ایران، اعتناء نداشته اند و در صدد به اجرا گذاشتن آنها نیز برنیامده‌اند. این‌است که ساختار قدرت استبدادی برجا می‌ماند و با ایجاد ستون پایه‌های جدید (سپاه و دادگاه انقلاب و کمیته ها و...) و «امداد غیبی» یعنی گروگانگیری و جنگ و سازشهای پنهانی، آقای خمینی و دستیاران او استبداد را بازسازی می‌کنند. نهضت آزادی هم از قربانیان این بازسازی می‌شود.

نکات توافق بین دولت ایران و اپوزیسیون مذهبی:

تاریخ 24 اکتبر 1978 برابر با 2 آبان 1357

1- سناتوری [ایرانی که نام او در این سند نیامده است و بنابر سندهای دیگر جفرودی است] که در پشت صحنه، همکارهای نزدیک با نخست وزیر، شریف امامی دارد، در مورد توافق نامه‌ای که اخیراً بین شریف امامی و نماینده‌های اپوزیسیون مذهبی معتدل، شریعتمداری، منعقد شده به مشاور سیاسی [سفارت امریکا در تهران] در 23 اکتبر گزارش داد.

نخست وزیر با 9 مورد از 12 تقاضای اپوزیسیون موافقت کرده و در عوض قول همکاری بی سر و صدا را از این بخش مهم از اپوزیسیون گرفته است.

2- علاوه بر این، رهبران اپوزیسیون، بازرگان و میناچی، برای گفتگو با خمینی به فرانسه رفته اند. برخلاف داستانی که به مطبوعات ارائه داده اند، ماموریت واقعی آنها این است که ببینند آیا خمینی موافقت می‌کند، بر اساس احترام گذاشتن به قانون اساسی،- به عنوان مثال، متوقف كردن خواسته های خود برای براندازی سلطنت و تأسیس جمهوری اسلامی و غیره- 9-10 ماه دیگر به ایران بازگردد. اگر خمینی موافقت کند، تغییر در مواضع عمومی او مرحله‌ای خواهد بود. بازرگان و میناچی به خود 10 روز فرصت داده اند تا این مأموریت را انجام بدهند.

3- مطالبات در دیدار مخفیانه‌ای با نخست وزیر، بازرگان، میناتچی و پسر شریعتمداری و منبع ما، که همه چیز را ترتیب داده بود، ارائه شد. بگفته منبع ما، قرار بود سحابی از جناح چپ جبهه ملی هم حضور داشته باشد اما حضور نیافت. کپی مطالبات مکتوب را به ما وعده داده است. فعلا، مطابق حافظه سناتور، موارد اینها هستند. 9 تقاضای پذیرفته شده، اینها هستند: الف- بازرگان، میناتچی و رهبرهای مذهبی می‌خواهند حزب خود را تشکیل دهند. آنها عدم مداخله حکومت ایران و در صورت امکان، پشتیبانی مثبت را درخواست می‌کنند. نخست وزیر [شریف امامی] قول پشتیبانی را داده است.

ب- با درخواست بازگشائی مجدد محل برگزاری جلسه های مذهبی -حسینیه ارشاد- در نزدیکی جاده قدیم شمیران موافقت شد

ج- سازمان حقوق بشر بازرگان - میناچی بطور رسمی ثبت شود. موافقت شد.

د- آزادی کامل مطبوعات. موافقت شد. (این درخواست قبلا از سوی روزنامه نگاران بعمل آمده بود).

ه - خانواده سلطنتی از هرگونه فعالیت تجاری دور نگاه داشته شود و اصولاً تحت کنترل قرار گیرد. نخست وزیر گفت که با اشتیاق فراوان موافقت کرده و برای این کار پافشاری خواهد کرد.

و - انتخابات آزاد به تابستان آینده به تعویق نیافتد. موافقت شد.

ز - قانون ویژه برای سرعت بخشیدن به کار دادگاه های رسیدگی به فساد. نخست وزیر موافقت کرد که مجلس چنین قانونی را بپذیرد اما با تأکید بر این که قانون باید معتدل باشد، نه تا جائی که دولت را متزلزل کند.

ح - شاه سلطنت کند، نه حکومت، و در کار روزانه دولت دخالت نکند. نخست وزیر موافقت کرد، با این حال این نکته را خاطر نشان کرد که شاه همیشه فرمانده کل قوا می‌ماند. او گفت در حال حاضر خود او مشكلات خود را با شاه و ارتش دارد و در شرایط فعلی از این بیشتر کاری نمی‌تواند انجام دهد.

ط - مواد مذهبی بیشتری در کتابهای درسی مدرسه گنجانده شوند. نخست وزیر با مواردی که اشخاصی مانند بازرگان، میناتچی و شریعتمداری اعتقاد دارند، آورده شود، موافقت کرد ولی نه با بسیاری از اراجیفی که برخی ملاها تبلیغ می‌کنند.

4- سه خواسته‌ای که توسط نخست وزیر [شریف امامی] پذیرفته نشده اند اینها هستند:

- پایان فوری حکومت نظامی. نخست وزیر گفت اگر ممکن شود، تا قبل از شش ماه آینده به آن پایان می دهد.

- انحلال فوری مجلس؛ نخست وزیر گفت ممکن است انحلال مجلس یک یا دو ماه زودتر از ژوئن آینده و آغاز دوره انتخاباتی را بعداً در نظر بگیرد.

- آزادی تمامی زندانیان سیاسی. نخست وزیر قول آزادی همه زندانیان به استثنای محکوم شدگان جرایم مانند قتل و تروریسم را در آینده نزدیک (تولد شاه) داد... گروه ابراز علاقه به ادامه گفتگو از سوی آیةالله شریعتمداری را اعلام کرد. اما در این روزها، بسیاری ادعا می‌کنند که بنام او صحبت می‌کنند. نخست وزیر باید بداند که تنها نماینده های مشروع شریعتمداری، میناتچی یا عباسی هستند (معتمد نزدیک به شریعتمداری). تنها آنها و نه هیچ کس دیگر می توانند مستقیماً با نخست وزیر یا از طریق سناتور در تماس باشند.

6- توضیح و تفسیر: برای ما واضح نیست که چرا سناتور این زمان را برای افشای جزئیات به سفارت، انتخاب کرده به جز اینکه وی بدنبال آنست که روابط طولانی مدت و خوبی با آمریکا برقرار کند. (او گفت که این کار را "برای وطنش" انجام می دهد) و شاید ترجیح می‌دهد اولین کسی باشد که این اطلاع را به ما می‌دهد قبل از آنکه ما زودتر از طریق مخالفین مطلع شویم. این گزارش خلاف اطلاعات دیگر منابع مختلف است که منکر آن هستند که هیچ گونه توافقنامه‌ای هنوز منعقد شده باشد. در تأیید آن، آیةالله شریعتمداری از این‌جهت مضطرب است. حساسیت فوق العاده نسبت به اطلاعات، در این زمان، می‌تواند منجر به رویدادهای نامطلوب بگردد.

سلیوان -محرمانه- ن-ن-ن

تحولات سیاسی

29 اکتبر 1978 برابر با 7 آبان 1357

1- سناتور نزدیک به نخست وزیر شریف-امامی در روز 29 اکتبر، از طریق میانجیگری، در تماسی با مشاور سیاسی، اطلاع داد که نخست وزیر را تازه دیده است و او برغم شایعات که در شهر جریان دارد مبنی برآنکه حکومت وی در حال سقوط است، محکم ایستاده است. نخست وزیر با شریعتمداری صحبت کرده است. وی پسر و دامادش، عباسی، را به پاریس فرستاده است (حتمالاً برای صحبت با خمینی).

2- او نیز گفت که وزیر امور اجرائی، آزمون، استعفا داده است و با استعفای وی موافقت شده‌است (استعفای وی در مطبوعات تکذیب شده است). در وزارت خواهد ماند تا جانشینی برای وی پیدا شود. جانشین حالا پیدا شده است و استعفا بزودی اعلان خواهد شد. (با گزارش یکی دیگر از معتمدان نخست وزیر مطابقت دارد مبنی براینکه نخست وزیر از 11 وزیر که توسط شاه تعیین شده اند، نا راضی است. از جمله وزیر امور خارجه. او سعی دارد آنها را برکنار کند. آزمون کسی بود که نخست وزیر با وی بیشترین مخالفت را کرد؛ با امین (وزارت صنعت و معادن) و کنی (وزارت اوقاف) کمتر.

سلیوان

ELEMENTS OF GOI AGREEMENT WITH RELIGIOUS OPPOSITION

1978 October 24, 00:00 (Tuesday) 1978TEHRAN10378_d

1. SENATOR WHO IS CLOSE BEHIND-THE-SCENES COLLABORATOR OF PM SHARIF-EMAMI SOUGHT OUT POLITICAL COUNSELOR OCT 23 TO BRIEF HIM ON RECENTLY CONCLUDED AGREEMENT BETWEEN SHARIFEMAMI AND REPRESENTTATIVES OF SHARIATMADARI'S MODERATE RELIGIOUS OPPOSITION. P.M. AGREED TO 9 OF 12 OPPOSITION DEMANDS IN RETURN FORWHICH HE WAS PROMISED QUIET COOPERATION BY THAT (IMPORTANT) SECTION OF THE OPPOSITION. 2. IN ADDITION, OPPOSITION LEADERS BAZARGAN AND MINIATCHI HAVE GONE TO FRANCE TO TALK TO KHOMEINI. CONTRARY TO CONFIDENTIAL COVER STORY THEY GAVE PRESS, THEIR REAL MISSION IS TO SEE IF KHOMEINI WILL AGREE TO RETURN TO IRAN IN 9-10 MONTHS ON THE BASIS OF HIS RESPECTING THE CONSTITUTION, I.E., CEASING HIS DEMANDS FOR OVERTHROW OF THE MONARCHY, ESTABLISHMENT OF ISLAMIC REPUBLIC, ETC. IF KHOMEINI AGREES, CHANGE IN HIS PUBLIC POSTURE WILL BE GRADUAL. BARARGAN AND MINIATCHI HAVE ALLOWED THEMSELVES 10 DAYS IN FRANCE TO ACCOMPLIIS TASK. 3. DEMANDS WERE PRESENTED IN SECRET MEETING WITH PM BY BAZARGAN, MINATCHI, AND SHARIATMADARI'S SON, WITH OUR SOURCE, WHO ARRANGED THE WHOLE THING, PRESENT. (NATIONAL FRONT LEFT-WINGER SAHABI WAS ORIGINALLY SCHEDULED TO COME TOO, BUT HE DID NOT SHOW, OUR SOURCE ADDS.) WE HAVE BEEN PROMISED COPY OF WRITTEN DEMANDS. MEANWHILE FOLLOWING ARE A REPRODUCED FROM SENATOR'S MEMORY. NINE DEMANDS ACCEPTED ARE: A) BAZARGAN, MINATCHI AND RELIGIOUS LEADERS WANT TO FORM THEIR OWN PARTY. THEY REQUESTED NON-INTERFERENCE FROM GOI AND POSITIVE SUPPORT IF POSSIBLE. PM PROMISED SUPPORT. (B) REQUEST THAT RELIGIOUS MEETING PLACE ("HOSSEINIYE") NEAR OLD SHEMIRAN ROAD BE ALLOWED TO REOPEN. GRANTED. (C) BAZARGAN-MINATCHI HUMAN RIGHTS ORGANIZATION BE FORMALLY ALLOWED TO REGISTER. GRANTED. (D) COMPLETE FREEDOM OF THE PRESS. GRANTED. (THIS PREDATED RECENT JOURNALISTS' DEMANDS.) (E) ROYAL FAMILY TO STAY OUT OF ALL BUSINESS AND GENERALLY BE KEPT IN TIGHT REIN. PM SAID HE ENTHUSIASTICALLY AGREED AND WOULD PRESS FOR THIS. (F) NEXT SUMMER'S FREE ELECTIONS NOT BE POSTPONED. GRANTED. (G) SPECIAL LAW TO SPEED TRIALS FOR CORRUPTION. PM AGREED TO ASK THAT MAJLIS PASS SUCH A LAW BUT POINTED OUT IT MUST BE MODERATE, NOT SO DRASTIC AS TO UNDERMINE GOI. (H) SHAH TO REIGN, NOT RULE, AND THUS NOT INTERFERE IN DAILY GOI BUSINESS. PM AGREED, NOTING HOWEVER THAT SHAH WOULD ALWAYS REMAIN COMMANDER-IN-CHIEF OF ARMED FORCES. HE INDICATED HE IS HAVING HIS OWN PROBLEMS WITH SHAH AND THE ARMY AT PRESENT AND SAID HE COULD GO NO FURTHER UNDER PRESENT CONDITIONS. (I) MORE RELIGIOUS MATERIALS IN SCHOOL TEXTBOOKS. PM AGREED TO INSERTION OF THINGS PEOPLE LIKE BAZARGAN, MINATCHI, AND SHARIATMADARI BELIEVE IN, NOT A LOT OF THE JUNK PREACHED BY SOME MULLAHS. 4. THREE DEMANDS NOT ACCEPTED BY PM ARE: A) IMMEDIATE END TO MARTIAL LAW. PM SAID HE WOULDTO END IT BEFORE SIX MONTHS IF POSSIBLE. B) IMMEDIATE DISSOLUATION OF PARLIAMENT. PM SAID HE MIGHT LATER CONSIDER POSSIBILITY OF DISSOLVING PARLIAMENT ONE OR TWO MONTHS EARLIER THAN NEXT JUNE AND GOING INTO ELECTORAL PERIOD THEN. C) RELEASE OF ALL POLITICAL PRISONERS. PM POINTED OUT UPCOMING (SHAH'S BIRTHDAY) RELEASE OF ALL EXCEPT THOSE CONVICTED OF SPECIFIC CRIMES OF MURDER, TERRORISM, ETC. GROUP EXPRESSED INTEREST IN CONTINUING DIALOGUE ON BEHALF OF AYATOLLAH SHARIATMADARI. HOWEVER, MANY PEOPLE ARE CLAIMING TO SPEAK FOR HIM THISE DAYS. PM SHOULD KNOW THAT SHARIATMADARI'S ONLY LEGITIMATE REPS WOULD BE EITHER MINATCHI OR ABBASSI (A CLOSE CONFIDANT OF SHARIATMADARI'S). THEY WOULD GO EITHER DIRECTLY TO THE PM HIMSELF OR TO THE SENATOR INTERMEDIARY, NO ONE ELSE. 6. COMMENT: NOT CLEAR TO US WHY SENATOR CHOSE THIS MOMENT TO REVEAL DETAILS TO EMBASSY EXCEPT THAT HE SEEKS LONG-TERM GOOD RELATIONSHIP WITH US (HE SAID HE WAS DOING THIS "FOR MY COUNTRY") AND MIGHT PREFER TO TELL US FIRST IN CASE WE WERE TO LEARN OF IT FROM THE OPPOSITION. TRUST OF THIS REPORT RUNS CONTRARY TO INFORMATION FROM VARIOUS OTHER SOURCES WHICH DENY THAT ANY AGREEMENT HAS YET BEEN CONCLUDED, THOUGH CONFIRMING AYATOLLAH SHARIATMADARI IS ANXIOUS FOR ONE. EXTREME SENSITIVITY OF INFORMATION AT THIS TIME COULD ACCOUNT FOR CONFLICTING STORIES. SULLIVAN CONFIDENTIAL NNNN

https://wikileaks.org/plusd/cables/1978TEHRAN10378_d.html

POLITICAL DEVELOPMENTS

1978 October 29, 00:00 (Sunday) 1978TEHRAN10510_d

1. SENATOR CLOSE TO PM SHARIF-EMAMI (REFTELS) GOT BACK IN TOUCH WITH POLITICAL COUNSELOR OCT 29, THROUGH INTERMEDIARY, TO SAY HE JUST SEEN PM, WHO WAS HOLDING FIRM DESPITE RUMORS AROUND TOWN THAT HIS GOVT IS ABOUT TO FOLD. PM HAD TALKED WITH SHARIATMADARI. LATTER IS SENDING HIS SON AND SON-IN-LAW ABBASSI TO PARIS (PRESUMABLY TO DISCUSS FURTHER WITH KHOMEINI). 2. HE ALSO SAID THAT MINISTER FOREXECUTIVE AFFAIRS AZMOUN HAS RESIGNED AND HIS RESIGNATION HAS BEEN ACCEPTED. (RESIGNATION WAS DENIED IN PRESS TODAY.) HE IS OCCUPYING HIS OFFICE UNTIL REPLACEMENT IS FOUND. REPLACEMENT HAS NOW BEEN FOUND AND RESIGNATION WILL BE ANNOUNCED SOON. (THIS SEEMS TO FIT IN WITH REPORT FROM ANOTHER SHARIF-EMAMI CONFIDANT WHO TOLD US THAT PM WAS UNHAPPY TO HAVE 11 OF HIS ORIGINAL MINISTERS DICATED BY SHAH, INCLUDING THE FOREIGN MINISTER, AND THAT HE WOULD WORK AT REMOVING THEM. AZMOUN WAS THE ONE PM IS SUPPOSED TO HAVE OBJECTED TO THE MOST, AMIN (INDUSTRY AND MINES) AND KANI (ENDOWMENT FUND) THE LEAST. SULLIVAN CONFIDENTIAL Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014

https://www.wikileaks.org/plusd/cables/1978TEHRAN10510_d.html

 به نقل از سایت انقلاب اسلامی

 
تاريخ انتشار در سايت سازمان سوسياليستهای ايران ـ سوسیالیستهای طرفدار راه مصدق درروز شنبه ٣ آبان ۱۳۹۹ / ٢۴ اکتبر٢٠٢٠
 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ