وداع با معمار مدرسه حقوق -دکتر عباس کریمی (رئیس سابق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران)

 ایرنا - خبرگذاری جمهوری اسلامی    کد خبر: 81297997 (4213638) | تاریخ خبر: 12/06/1393 | ساعت: 10:15|

جامعه حقوقی ایران به معنای وسیع کلمه از این فقدان عمیقاً ماتم زده اند و بیشترین لطمه را از این مصیبت بر پیکره خود احساس می کنند. 

نظام حقوقی کشور همیشه از این بابت مغموم و مغبون باقی خواهد ماند. خلأیی که در اثر این فقدان در نظام حقوقی کشور ایجاد می شود، خلأیی است که هیچ گاه پر کردن آن ممکن نخواهد شد. 

عمق این خلأ نیز به اندازه وزن علمی استاد پردامنه خواهد بود زیرا او فقط ناقل علوم نسل های پیشین نبود که علم افزایی او بدون تردید در تاریخ حقوق کشور مثال زدنی خواهد ماند. 

او با اجتهاد خود در حقوق بومی نه تنها توانایی خود را در استدلال و استنتاج در تمام رشته های حقوقی به اثبات رساند و ثابت کرد که متجزی نیست، بلکه در مطلق رشته های حقوق صاحبنظر است. علاوه بر آن بالفعل نیز آثار ارزشمندی از خود در زمینه های متعدد حقوق به جای گذاشت.

وی استاد مهم ترین و اصیل ترین رشته حقوق یعنی حقوق مدنی بود و در تمام زمینه های این علم قلم زد و میراث گرانبهایی در حقوق قراردادها و عقود معین، مسئولیت مدنی، حقوق اشخاص، حقوق اموال، ارث و وصیت و بالاخره حقوق خانواده برای جامعه حقوقی کشور به یادگار گذاشت ولی سایر زمینه های حقوق خصوصی از قبیل آیین دادرسی مدنی(ادله اثبات دعوا و اعتبار امر قضاوت شده) و حقوق تجارت نیز مدیون آثار قلمی و سخنرانی های علمی ایشان باقی می ماند. 

تراوشات عمیق ذهنی ایشان، مرزهای حقوق خصوصی را نیز درنوردید و در فلسفه حقوق، کتاب ارزشمند و پرمایه ای به جامعه علمی کشور عرضه شد و تألیفات متعددی در زمینه حقوق عمومی و مبانی حقوق عمومی توسط ایشان تدوین شد.

آنچه گفته شد شمه ای از وسعت بی کران بحر علمی استاد فقید بود، لیکن آنچه که این نگارنده را وا داشته تا این سطور را رقم بزند، بیشتر از شأن علمی ایشان، شخصیت، اخلاق و منش استادی ایشان بوده است. دکتر کاتوزیان در قبال دانشجویانش در نسل های مختلف در یک کلمه، شاگردپرور بود. 

شاگردآموزی را همه بلدند گرچه عمق آموزش، بسته به توانایی استاد تغییر می کند، لیکن شاگردپروری هنری است که نصیب هر استاد نمی گردد. نهال دانشجو در بستان دانشگاه به هر حال آب و تغذیه متناسب با ظرفیت خود را دریافت می دارد، لیکن مراقبت بر نمو و رشد صحیح، جلوگیری از انحراف و کجروی این نهال و از بین بردن شاخه ها و خار های زائد آن کاری است که بر عهده استادان فرزانه دانشگاه قرار دارد و دکتر کاتوزیان در این امر نهایت تلاش خود را مبذول می داشت. 

در طول چند سالی که رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بودم بار ها مشاهده کردم که ایشان شاگردانش را حتی پس از اشتغال به تدریس و عضویت در هیأت علمی دانشگاه رها نمی کرد و بر رعایت اصول اخلاقی و حرفه ای تأکید داشت و گاهی هم مستقیم تذکر می داد.

از خصلت های برجسته این استاد فرزانه، قناعت و ساده زیستی ایشان بود. مطلقاً زرق و برق دنیوی نتوانست ایشان را از مدار علمی خارج کند و با اینکه یکی از وکلای پیشکسوت دادگستری بود و در مجامع وکالتی همیشه حاضر بود و از رهنمودهای خویش وکلا را بهره مند می ساخت، با این وصف هیچ گاه از پروانه وکالت خویش استفاده نکرد و مصداق بارز کسانی بود که با تمام وجود خود این حدیث قدسی را درک کرده بود که علم اندوزی فقط با قناعت میسر می گردد.

از دیگر خصلت های ارزشمند ایشان که در این وجیزه علاقه مندم ذکر کنم، تواضع ایشان در مقام بی نیازی است. رفتار ایشان این کلمه قصار حضرت امیر(ع) را به ذهن متبادر می کرد: «ما اقبح التواضع عند الحاجه و التکبر عند الغناء» که چه خوب ایشان از تواضع قبیح پرهیز کرده بود و چه نیکو متواضعی در مقام خود بود. در قبال آنانی که به ایشان نیاز داشتند و خوشه چین خرمن علمی ایشان بودند یا از ارباب رجوع ایشان در زمینه های مختلف محسوب می شدند، تواضع پیشه می کردند و برعکس در قبال صاحب منصبان و قدرت مداران از ابتدای فعالیت خویش در دستگاه قضا و سپس دانشگاه، هیچ گاه کرنش نکرد و همیشه راست قامت ایستاد. روحش شاد و راهش پررهرو باد.
*روزنامه ایران

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  

درهمين رابطه:

مجموعه ای به مناسبت درگذشت دکتر ناصر کاتوزيان

http://www.ois-iran.com/2014/shahriwar-1393/ois-iran-6826_bemonasebate_dargozashte_dr_Naser_Katouzian.htm