با درود به همفکران عزیزم درجبهه ملی ایران

جمال درودی

هفتم خرداد 1390

مدتی است که ازداخل وخارج ایران با من تماس گرفته ومی خواهند راجع به  تاریخچه واهداف " باند " سخن بگویم.البته بارها در مصاحبه ها ونوشته ها اشاره ای به این گروه

داشته ام.اخیرا"آقای بیات زاده در این رابطه پرسش کرده اند ( ... چرا وبه چه دلیل اعضای

قدیمی جبهه ملی.هم چون آقای جمال درودی که خود مدعی است که عضو" باند " بوده است

ویژگی این باند را برای دوستان جوانش توضیح نداده است؟ ) [متن پرسش بيات زاده]

با تشکرازایشان در پاسخ عرض می کنم من درنقدی که برجزوه آقای دکتر موید زاده با عنوان " جبهه ملی ایران در دهه 60 " نوشته درفصل آخرآن جزوه نقد به مسئله " باند "

وتاریخچه واهداف آن پرداخته ام.اکنون برای آن دسته ازعزیزانی که به آن جزوه دستیابی

نداشته اند این فصل ازجزوه را باردیگرعینا" تقدیم می دارم.

تاریخچه "باند" واهداف آن :

" باند " این کلمه توهین نیست واقعیت تاریخی دارد وشامل یک گروه وابسته است که بصورت یک خانواده درآمده اند.با یک خط فکری وتابع مقررات مخصوص که بیش از

نیم قرن درکنارنهضت ملی ایران فعالیت داشته اند البته دراین مدت زمان کارهای مثبت

ومنفی بسیارانجام داده اند. تاریخچه این گروه با تاریخ مبارزات جبهه ملی ایران گره خورده

واگرپژوهشگری بخواهد تاریخ مبارزات جبهه ملی ایران را به رشته تحریردرآورد اجبارا"

باید درباره فعالیت های " باند " تحقیق وتفحص بعمل آورد."باند " چون زائده ای است که از بدو تولد جبهه ملی ایران به آن پیوسته وهیچگاه ازآن جدا نشد.خود من ازاولین کسانی

بودم که ازسال 1331 درون باند به فعالیت پرداختم.افراد باند بعلت طول زمان همراهی با

یکدیگرعلاوه برهم فکری سیاسی ونحوه فعالیت یک علاقه شخصی والفت زیادی به یکدیگر

پیدا کرده اند.وتبدیل شده اند به یک کانون خانوادگی وهمین همبستگی دلیل استحکام وادامه

"باند " درطول نیم قرن اخیربوده.در ذیل خیلی مختصروگذرا اشاره ای می نمایم به تاریخچه آن.

درسال 1331 پس ازقیام 30 تیربین دکتربقایی وخلیل ملکی مسائلی مطرح شد وکم کم اوج

گرفت که درنتیجه این اختلافات سبب شد به انشعاب و خلیل ملکی ازحزب زحمتکشان ملت

ایران کناره گرفت.دراین رابطه عده ای ازجوانان ودانشجویان وروشنفکران حزب به خلیل

ملکی پیوستند.ازآن تاریخ این گروه انشعابیون را " باند خلیل ملکی " نامیدند وازآن زمان در

فرهنگ سیاسی ایران کلمه " باند " وارد شد.پس ازکودتای 28 مرداد درحزب نیروی سوم

که یکی ازپرقدرت ترین احزاب ملی ایران وطرفداردکترمصدق بود بجای آنکه نوک پیکان

حمله رابه طرف کودتاچیان نشانه کنند اختلافات درونی رامطرح کردند.ازیک طرف خلیل

ملکی وطرفدارانش وازطرفی دیگردکترخنجی ویارانش به مسائل ودرگیری های درون

حزبی پرداختند وازمسائل بحرانی مملکت وکودتا به کلی دورشدند که درنتیجه شکاف

عظیمی درحزب نیروی سوم ایجاد شد وبه ازهم پاشیده گی آن انجامید.این اختلافات درآن

برهه اززمان شدیدا"به نهضت ملی ایران صدمه زد چنانکه مرحوم دکترحجازی درکتاب

" رویدادها وداوری " به این موضوع اشاره کرده "...مسائلی که پیش آمد تاحدودی به

فعالیت ها واجرای وظایف ما درنهضت مقاومت ملی صدمه وارد ساخت..." درآن زمان

گروهی را که به طرف خلیل ملکی رفتند می گفتند" باند خلیل ملکی" وگروهی که به دکتر

خنجی پیوسته بودند به"باند خنجی" معروف شدند.تا جایی که بخاطردارم باند خنجی را این

افراد تشکیل می دادند ( دکتر مسعود حجازی- قاسم خاتمی-حسن خرمشاهی-مهدی

غضنفری-ذوالقدر-دکتروامقی-ناصرقوامی-برادران سکاکی-حسین پاشایی-برادران زمانی-

مرشدی-دکترغلامرضا مقدم-عباس سنگانی-صمد ملکی-سمندریان- جمال درودی و...) این"باند

خنجی" درنهضت مقاومت ملی با همین اسم مشغول فعالیت شدند.در پاییز1333 این گروه

اقدام به تاسیس حزبی به نام " حزب سوسیالیست" کردند.اعضای این حزب همان افرادی

بودند که ازحزب زحمتکشان ونیروی سوم جدا شده ودر کناردکترخنجی ودکترحجازی قرار

گرفته بودند.این حزب درطول عمرخود ازمحدوده موسسین تجاوزنکرد ودرآن شرایط

موفقیتی بدست نیاورد ونتوانست تشکیلات خودراگسترش دهد.زنده یاد دکترحجازی درکتاب

خود به این موضوع نیزاشاره ای دارد"...بعلت اینکه حزب سوسیالیست دارای هیچگونه

فعالیت تبلیغی یا انتشاراتی نبود درمحافل اجتماعی کشورشناخته نشد وموفقیت اجتماعی به

دست نیاورد..." درسال1340 دراوج قدرت جبهه ملی دوم یکروزاعضای"حزب

سوسیالیست" رادعوت کردند به منزل آقای پاشایی.درآن گردهمایی که درحدود 50 نفراز

اعضای حزب حضورداشتند زنده یادان دکترخنجی ودکترحجازی طی یک سخنرانی اظهار

داشتند هیئت اجرائیه حزب تصمیم گرفته بدلیل آنکه می خواهیم توان تشکیلاتی جبهه ملی را

افزایش دهیم ما اولین گروهی خواهیم بود که به نفع جبهه ملی حزب را منحل اعلام می کنیم

و تمام افراد موظفند که درجبهه ملی به فعالیت خود ادامه دهندومی خواهیم این جمع که به

عنوان کنگره حزب است به این تصمیم رای دهد.همگی دریک بهت وسکوت وشک قرار

گرفتیم چون چنین انتظاری را نداشتیم این تصمیمی بود که هیئت اجرائیه گرفته بود و

اعلامیه آن راهم قبلا"تهیه کرده بودند وحال می خواستند دراین کنگره حزبی آن را به

تصویب برسانند.درنتیجه به این طریق حزب سوسیالیست درآن تاریخ منحل شد.البته حزب

منحل شد ولی"باند"همچنان وجود داشت وبه فعالیت خود ادامه می داد.بعدها ما به این نتیجه

رسیدیم که چون حزب سوسیالیست درمقابل احزاب درون جبهه توان مقاومت نداشت سعی

براین شد تا با انحلال حزب "باند" بتواند آزادانه تردردرون جبهه ملی رسوخ پیدا کند وموقعیت خود

را محکم ترکند.این عمل"باند خنجی"باعث بروزاختلافات دردرون جبهه ملی شد تا جایی که

دکترمصدق به نوشتن آن نامه ها شد"ازما بهتران"ودرنتیجه جبهه ملی ازفعالیت بازماند.

همان که شاه می خواست.

اعضای باند پس ازآن هریک به مسائل شخصی خود پرداختند وازمسائل سیاسی مدت14

سال بدوربودند.ازسال 1356 که فضای بازسیاسی اعلام وجبهه ملی مجددا"وارد صحنه

سیاسی ایران شد اولین باردرآذر1356 درگردهمایی در"کاروانسراسنگی"شدیدا"بین افراد

جبهه ملی وچماقداران شاه درگیری ایجاد که افراد مورد ضرب وشتم قرارگرفتند.

پیش ازآن در22 خرداد 1356 با ارسال نامه ای سرگشاده به شخص شاه با امضا دکتر

کریم سنجابی-دکترشاپوربختیاروداریوش فروهرکه این نامه آغازحرکتی بود به سوی انقلاب

ولی باند که امروزبه"باند دکترحجازی"معروف شده بود برای ورود به صحنه هنوززود

می دانست.کم کم درنخست وزیری دکتربختیار"باند" به تکاپوافتاد.درسال1357 پس از

انقلاب وتاسیس باشگاه جبهه ملی"باند" به سرعت توانست درتشکیلات نفوذ کند وافراد خود

را درکمیته ها وسازمانها جای دهد ونبض تشکیلاتی جبهه ملی را بدست گیرد وهمه شاهد

بودیم که"باند"چه رفتاری با دکترصدیقی-راسخ افشار-ارفع زاده ودیگران که با آنها همگام

نبودند کردند.حتی اعمال آنان به درگیری های فیزیکی انجامید ودرموقع سخنرانی مردم را

ازباشگاه بیرون کردند ودرها را بستند.درشب دیگربرای جلوگیری ازسخنرانی فیوزبرق

باشگاه را کشیدند وباشگاه درتاریکی مطلق قرار گرفت.ببینید این اعمال دراذهان مردم چه

عکس العمل ناپسندی بجای گذاشت وباید شکرگذارباشیم که مسئله25 خرداد وارتداد پیش آمد

درغیر این صورت جبهه ملی ازدرون پاشیده شده بود.اگرادعای آقای موید زاده صحیح

باشد عملا شاهد آنیم که مرحوم دکترحجازی ازتمام اعضای شورا وهیئت رهبری وهیئت

اجرایی وارگانهای فعال جبهه ملی اختیارات جبهه را به شش نفرازپایین ترین رده های

جبهه عضو باند خود سپرده اند واین عده تمام هدفشان وبرنامه شان این بود که ازهرحرکتی

درجهت خیزش جبهه ملی جلوگیری کنندوجبهه ملی رابه سکون وادارند چنانکه مدت 13

سال چنین کردند.درسال1373 جناب آقای ادیب برومند ازاعضای شورای مرکزی منتخب

کنگره که حیات داشتند ودرایران بودند دعوت بعمل آوردند وبازاین افراد"باند"ازمخفیگاه و

خانه های امن خارج شدند وبدون آنکه عضوشورایا سازمانی یا ازارگانی نمایندگی داشته

باشند خودرا درون شورا جای دادند واطراف ادیب را گرفتند.درپلنوم 1382 همه عزیزان

شاهد اعمال خلاف "باند"بودندودراین مدت4 سال نیزاعمال آنان بخوبی نمایان بود که فعلا"

بعلت مصالح جبهه ملی ازبازگوکردن آن خودداری می کنم  و به گفته حافظ :

"مصلحت نیست که از پرده برون افتد راز! "

اهداف"باند"درطول بیش ازنیم قرن فعالیت درکنارجبهه ملی ایران به پنج اصل ذیل خلاصه

می شود.

1-جلوگیری ازتوسعه وگسترش جبهه ملی ونگه داشتن آن دریک چارچوب محدود که قابل

کنترل برای "باند"باشد.

2-سیطره ونظارت کامل "باند"برکلیه ارگانهای تشکیلاتی.اجرایی.سیاسی جبهه ملی

3-سعی براحاطه کردن شخصیت های سرشناس وبا نفوذ جبهه درراستای اهداف خود واز

صحنه خارج کردن شخصیت هایی که زیرنفوذ آنان قرار نمی گیرند."باند"پیرواین شعار

است"هرکه با ما نیست برماست"

4-جلوگیری ازهرگونه تماس باشخصیت ها واحزاب ودستجات ملی درجهت پیوستن به جبهه

ملی وسعی درانحصارطلبی وخود محوری.

5-درصورتی که موفق نشوند به اهداف فوق دسترسی پیدا کنند کوشش خواهند کرد ازرشد

جبهه ملی جلوگیری وآنرا به سکون بکشانند وهمیشه ترمزی هستند برای جبهه ملی ایران.

                          "به پایان آمداین دفترحکایت همچنان باقیست

·                                      *        *        *        *        *         

·         البته می دانم نوشتارفوق به علت زمان کم وسرعت در تدوین آن دارای نواقص و

·         کمبود های است که انتظاردارم همه عزیزان با بزرگواری خود من رامورد عفوقرار

·         داده وبا ارائه مدارک.نوشته ها.دیده ها وشنیده های خود راهنمای من باشند.

·         ازهمه خواننده های محترم که اعتراضی یا ابهامی یا انتقادی به مطالب فوق دارند

·         تقاضا می کنم نکات مورد اعتراض را اعلام فرمایند تا با نهایت احترام پاسخگو باشم

·         بوسیله"نوشتار.گفتار.مصاحبه و..."

·         درخاتمه ازکلیه خوانندگان عزیزمخصوصا اعضای محترم شورای مرکزی جبهه ملی

·         ایران که وقت گرانبها یشان را به مطالعه این نوشتاراختصاص دادند نهایت تشکرو

·         امتنان را دارم.

·         پاینده ایران

                                                           جمال درودی

                                            عضوشورای مرکزی جبهه ملی ایران

                                                          شهریور 1386

تاريخ انتشار در سايت سازمان سوسياليستهای ايران در  پنجشنبه ۲ تير ۱۳۹۰ - ۲۳ ژوين ۲۰۱۱